ภูทอกน้อย อำเภอศรีวิไล จังหวัดหนองคาย เป็นเขาลูกโดดของเทือกเขา ภูทอกน้อย ภูสิงห์ และภูทอกใหญ่ ซึ่งวางตัวเป็นแนวต่อเนื่องเข้าไปในประเทศลาว เป็นเขาหินทรายสีแดงความสูง ๓๕๐ เมตร จากระดับน้ำทะเล อยู่ปลายสุดของเทือก ตัวเขาประกอบด้วยชั้นหินทราย ๒ ชนิด คือ มีเนื้อละเอียดและเนื้อหยาบกว่าสลับกัน มีความหนาทั้งหมด ๑๓๙ เมตร ลักษณะที่ต่างกันของเนื้อหินจะทำให้ชั้นหินเกิดความทนทานต่อการผุกร่อนไม่เท่ากัน ชั้นที่มีความทนทานมากกว่าที่สลับกับชั้นที่มีความทนทานน้อย ทำให้เขาภูทอกน้อยมีลักษณะคอดเป็นช่วง ๆ นับชั้นที่คอดหรือเว้าได้จำนวน ๗ ชั้น เป็นชั้นที่ทางวัดและชาวบ้านไปใช้ประโยชน์ ทำบันไดเวียนขึ้นเขา และเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรม ชั้นหินที่เขาภูทอก มีร่องรอยของกระบวนการทางธรณ๊วิทยา คือ มีรอยชั้นเฉียงระดับ มีรอยนูนคล้ายหมอนเรียงกัน ตั้งแต่ทางขึ้นไปจนถึง ชั้น ๖ มีรอยลอนคลื่นที่ชั้น ๔ ๕และ ๖ มีเสาหินธรรมชาติที่ชั้น ๕ ไม่พบซากดึกดำบรรพ์ในชั้นหินที่ภูทอก แต่ประมาณอายุได้ราว ๑๐๐ ล้านปี

(มรดกธรรมชาติทางธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณี ๒๕๔๔)

ภาพถ่ายเมื่อ เดือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๔๒