วัดมหาธาตุวรวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเพชรบุรีฝั่งตะวันตก ห่างจากศาลากลางจังหวัดประมาณ ๕๐๐ เมตร มีพระปรางค์ ๕ ยอด สีขาวเห็นเด่นชัด พระปรางค์นี้สันนิษฐานว่า มีอายุกว่า ๑,๐๐๐ ปี มีรูปทรงแบบขมร ที่บริเวณฐานเป็นศิลาแลง สร้างมาพร้อม ๆ กับวัดกำแพงแลง (west 18) มีหลักฐานการปฏิสังขรณ์ในสมัยรัตนโกสินทร์ ๕ ครั้ง ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๒ (พ.ศ. ๒๓๕๗) สมัยรัชกาลที่ ๔ (พ.ศ. ๒๔๐๖)และยังไม่เสร็จ ต่อเนื่องมาถึงสมัยรัชกาลที่ ๕ ก็ชะงักลงเนื่องจากผู้รับผิดชอบถึงแก่กรรม มาจนถึงสมัยรัชกาลที่ ๗  (พ.ศ. ๒๔๗๑) จึงได้เริ่มดำเนินการอีกครั้ง ครั้งนี้มีนายพิน อินฟ้าแสงเป็นผู้ออกแบบ ดำเนินการเรื่อยมาจนถึงปี พ.ศ. ๒๔๗๙ จึงเสร็จสมบูรณ์ (ข้อมูลวิกิพีเดีย)

พระวิหารหลวงสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (พ.ศ. ๒๒๗๕-๒๓๐๑) พระประธานในพระวิหารหลวง เป็นพระพุทธรูปทรงเครื่อง เรียกว่า พระพุทธรูปประธานทรงราชาภรณ์ และมีพระพุทธรูปองค์รองลดหลั่นลงมา ๒ องค์ ภายในพระวิหารหลวงมีภาพเขียนฝาผนัง หรือ จิตรกรรมฝาผนัง ภาพชาดก เทพชุมนุม

นอกจากนี้ที่วัดนี้ยังมีหน้าบันที่ประดับด้วยปูนปั้นเป็นรูปต่าง ๆ เช่น ที่หน้าบันของพระวิหารหลวงเป็นรูปนารายณ์ทรงครุฑยุดนาคมีพญาวานรแบกครุฑอีกชั้นหนึ่ง พื้นหลังเป็นลายกนก ก้านขดออกช่อลายหางโต มีปูนปั้นรูปครุฑ รูปนาค รูปยักษ์ ประดับอยู่ตามหลังคาพระวิหาร ศาลา ฯลฯ ไม่ค่อยแน่ใจว่าทั้งหมดจะเป็นของเก่า น่าจะมีการปั้นแต่งขึ้นมาภายหลังเป็นส่วนใหญ่

ภาพที่นำเสนอนี้บันทึกไว้ตั้งแต่ปี ๒๕๔๒ เป็นเวลากว่า ๑๐ ปีแล้ว เอาไว้เปรียบเทียบกับสภาพปัจจุบันก็แล้วกัน

สำหรับเรื่องจิตรกรรมฝาผนังในพระวิหารหลวงโปรดดูรายละเอียดใน architecture 43