เขาสามร้อยยอด เป็นเทือกเขาหินปูนอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด ซึ่งมีอณาเขตครอบคลุมพื้นที่ในอำเภอกุยบุรี และอำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ อุทยานฯ เขาสามร้อยยอดจัดเป็นแหล่งท่องเที่ยวธรรมชาติแห่งหนึ่งของจังหวัด เพราะมีพื้นที่ที่เป็นเขาสูงเด่น สลับซัยซ้อน มีถ้ำ มีพื้นที่ราบน้ำท่วมถึงริมชายฝั่งทะเล ทำให้มีนกนานาพันธุ์มาอาศัยอยู่มาก โดยจะมีมากในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนกุมภาพันธ์ อุทยานฯ เขาสามร้อยยอดได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๙

เรามารู้จักเขาสามร้อยยอดในทางวิชาการกัน เขาสามร้อยยอดเป็นเทือกเขาหินปูน มีอายุประมาณ ๓๕๐-๒๕๐ ล้านปี มีกำเนิดมาจากการสะสมตัวของตะกอนคาร์บอเนตในท้องทะเล แต่ต่อมาท้องทะเลได้เกิดการยกตัวขึ้นกลายเป็นผืนแผ่นดิน แล้วเกิดการ กร่อนของชั้นหินปูนโดยน้ำฝน ชะละลายเนื้อหินออกไปให้เป็นร่อง เป็นช่อง เป็นโพรง เกิดเป็นถ้ำขนาดต่าง ๆ ขึ้น นอกจากถ้ำแล้วบางครั้งยังเกิดเป็นหลุม เป็นบ่อ หรือเป็นหลุมที่ที่เกิดจากเพดานถ้ำพังยุบตัวลงไป เรียกหลุมยุบก็มี ทำให้พื้นที่ของชั้นหินปูนมีลักษณะเป็นโหนก เป็นโคก เป็นรู เป็นร่อง ไม่ราบเรียบ มีถ้ำ มีทางน้ำใต้ดิน หากเป็นพื้นที่ภูเขา จะเป็นภูเขาที่มียอดแหลม ๆ ตะปุ่มตะป่ำ มีรูปร่างแปลก ๆ ทำให้ผู้พบเห็นเกิดจินตนาการเป็นรูปทรงต่าง ๆ เช่น เป็นรูปคนนอน เป็นรูปสัตว์ ฯลฯ ทั้งหมดนี้ก็เกิดจากการสร้างสรรของธรรมชาติ ที่เกิดจากการกัดเซาะและการชะละลายของน้ำที่กระทำกับเนื้อหินปูนนั่นเอง