นกปากห่าง ตามคู่มือดูนกของรุ่งโรจน์ จุกมงคล กล่าวว่า "เป็นนกกระสาที่มีจุดเด่นตรงช่วงปากกลางแยกออกจากกัน แล้วปากบนไปบรรจบกับปากล่างอีกทีตรงปลาย สำหรับช่วยจับหอยโข่งอาหารโปรดไม่ให้ลื่นหลุด แล้วดึงเนื้อที่อยู่ภายในออกมากิน ขนปกคลุมลำตัวสีขาว ขนคลุมไหล่ ขนปีกด้านนอกและหางสีดำ ขาสีแดง ชอบเดินท่องน้ำช้า ๆ หากินตามทุ่งนาและหนองบึง เป็นนกย้ายถิ่นเข้ามาสร้างรังวางไข่รวมกันนับหมื่นตัวในช่วงฤดูแล้ง และมีบางส่วนอาศัยอยู่ตลอดปี"

อ่านข้อความด้านบนแล้วแน่ใจว่าฝูงนกที่ได้มีโอกาศไปเห็นมาจากการไปพักพิงบ้านเพื่อนที่สุโขทัย นั้น เป็นนกปากห่างแน่นอน ดังนี้ ๑ ปากห่าง คือเมื่อนกประกบจะงอย บน-ล่างเข้าด้วยกันแล้ว มีช่องโหว่ตรงช่วงกลาง เห็นได้ชัดเจนในนกที่หุบปาก

๒ การขบหอยให้เปลือกแตกเพื่อกินเนื้อนั้น หากช่วงกลางปากไม่มีช่องเหมือนนกทั่วไป การขบหอยคงทำได้ยาก ต้องใช้แรงขบมาก และคงลื่นหลุดออกจากปากไปได้ง่าย เพราะไม่มีปลายปากคอยกักไว้เหมือนนกปากห่าง ธรรมชาติคิดทุ่นแรงให้นก ปากห่างก็จริง แต่ไม่ห่างจนหอยหลุดออกไปได้และก็ไม่แคบเกินไปจนต้องงับแรงมาก งับลงมาพอแค่หุบปากเปลือกหอยก็แตกแล้ว 

๓ สีขนตัวสีขาวแต่ไหล่ ปลายปีกและหางเป็นสีดำ ขาสีแดง นกที่สังเกตส่วนใหญ่เลอะโคลนดูไม่ชัด แต่บางตัวเห็นสีแดงชัดเจน

ด้วยข้อประมวลทั้งหมดทำให้ฟันธง (แบบหมอลักษณ์) ว่า เป็นนกปากห่าง จริงจ้า

ลืมข้อมูลสำคัญ นกปากห่างจัดอยู่ในวงศ์ Ciconiidae มีชื่อสามัญ Open-billed Stork มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anastomus oscitans ตามพจนานุกรมสัตว์และพืชในเมืองไทยของวิทย์ เที่ยงบูรณธรรม ๒๕๓๙