แม่น้ำเจ้าพระยาเป็นแม่น้ำสายหลักของลุ่มน้ำเจ้าพระยา มีความยาว ๓๗๒ กิโลเมตร เริ่มจากอำเภอเมืองนครสวรรค์ ซึ่งเป็นจุดที่แม่น้ำปิง(ไหลรวมมากับแม่น้ำวัง) บรรจบกับแม่น้ำน่าน(ไหลรวมมากับแม่น้ำยม) เกิดเป็นแม่น้ำเจ้าพระยา ไหลล่องใต้ผ่านจังหวัดในภาคกลางรวม ๑๐ จังหวัด แล้วจึงไหลออกสู่ทะเลที่จังหวัดสมุทรปราการ เมื่อพันปีที่แล้วได้มีชุมชนโบราณเกิดขึ้นในลุ่มเจ้าพระยา ต่อมาในพุทธศัตวรรษที่ ๗-๘ ได้พัฒนาเป็นเมืองที่มีกษัตริย์ปกครอง โดยเมืองอยู่กระจัดกระจายกันตามลำน้ำ เช่น เมืองอู่ทองและเมืองนครชัยศรีอยู่ลุ่มน้ำท่าจีน เมืองคูบัวอยู่ลุ่มน้ำแม่กลอง เมืองละโว้อยู่ลุ่มน้ำเจ้าพระยา เมืองศรีมโหสถอยู่ลุ่มน้ำบางปะกง และเมืองศรีเทพอยู่ลุ่มน้ำป่าสัก เมืองเหล่านี้เป็นอิสระแต่มีพันธรัฐต่อกัน จนในช่วงพุทธศัตวรรษที่ ๑๗ จีนเปลี่ยนนโยบายการค้าทำให้การค้าเฟื่องฟู เมืองใกล้ทะเลพัฒนาเป็นเมืองท่า ความต้องการซื้อขายสินค้า ทำให้เมืองเล็ก ๆ ใช้ลำน้ำเจ้าพระยาและสาขาเป็นทางค้าขาย เมืองท่าได้พัฒนาเป็นเมืองอโยธยาซึ่งต่อมาก็คือ กรุงศรีอยุธยา ส่วนเมืองนอกลุ่มน้ำ ได้แก่เมืองสุโขทัยและเชียงใหม่ซึ่งเพิ่งเกิดเป็นบ้านเมืองช้ากว่าถึง ๘ พุทธศตวรรษ ก็เริ่มพัฒนากลายมาเป็นศูนย์กลางของแค้วนสุโขทัยและแค้วนล้านนา (ข้อมูลจากเว็บ กรมควบคุมมลพิษ)