ในเรื่องวัดพระศรีรัตนมหาธาตุเชลียงได้กล่าวถึงโบราณสถานส่วนที่อยู่ด้านหน้าไปแล้ว คือปรางค์ประธานและพระวิหารหลวง วันนี้จะเล่าถึงกลุ่มโบราณสถานที่อยู่ด้านหลังขององค์ปรางค์ประธาน คือสิ่งก่อสร้างที่เรียกว่า พระธาตุมุเตา มณฑปพระอัฏฐารศ และวิหารสองพี่น้อง ยังมีโบราณสถานที่หนังสือนำชมอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ฯ ของกรมศิลปากร ๒๕๕๓ ได้เอ่ยถึง คือ กุฏิพระร่วงพระลือ หรือศาลพระร่วงพระลือ ซึ่งได้รับการบูรณะซ่อมแซมในปีเดียวกันกับโบสถ์ (วัดพระศรีรัตนมหาธาตุราชวรวิหาร) เป็นมณฑปฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัสกว้างหลังคาทรงมณฑปก่ออิฐซ้อนกันสี่ชั้น ภายในประดิษฐานรูปหล่อพระร่วง พระลือ (thaiphotosite ไม่พบเข้าใจว่าน่าจะไม่อยู่ทางด้านโบราณสถาน อาจจะอยู่ทางด้านที่เป็นวัดปัจจุบัน)

พระธาตุมุเตาอยู่ด้านหลังองค์ปรางค์ประธานนอกกำแพงแก้ว ด้านหลังพระธาตุมุเตาเป็นมณฑปพระอัฏฐารศ และทางซ้ายของพระอัฏฐารศเป็นวิหารสองพี่น้อง พระธาตุมุเตาเป็นชื่อเรียกเจดีย์ชเวมอดอร์ของพม่า ชื่อมุเตาเป็นภาษามอญ แปลว่า จมูกร้อน เพราะเจดีย์จะมีความสูงมากต้องแหงนหน้ามองจนแดดเผาจมูกร้อน เจดีย์ชเวมอดอร์มีลักษณะแบบมอญ คือมีฉัตรแบบเรียบ ๆ องค์ระฆังแคบเรียว ภายในเป็นอิฐกลวง ภายนอกหุ้มด้วยทองจังโก้ มีความสูงจากฐานถึงยอดประมาณ ๑๑๔ เมตร (ข้อมูลจากอากู๋) พระธาตุมุเตาของวัดเราเป็นเจดีย์ทรงมอญ ก่อด้วยศิลาแลง ฐานเป็นสี่เหลี่ยมซ้อนกันสี่ชั้น ต่อจากนั้นเป็นบัวถลาสามชั้น ส่วนที่อยู่เหนือขึ้นไปพังทลายหมด การขุดแต่งพบทองจังโก้ประดับส่วนยอดเจดีย์ จึงให้ชื่อว่า พระธาตุมุเตา

มณฑปพระอัฏฐารศ เดิมน่าจะเป็นมณฑปพระสี่อิริยาบท หลังคาเครื่องไม้มุงกระเบื้อง ต่อมาพระอิริยาบทองค์อื่น ๆ ได้ชำรุดลง และคงดัดแปลงที่เหลือให้เป็นพระพุทธรูปยืนอยู่ภายใต้ซุ้มคูหาเพียงองค์เดียว

วิหารสองพี่น้อง ก่อด้วยศิลาแลง มีพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย ๒ องค์อยู่บนแท่น การขุดค้นทางโบราณคดีพบว่า วิหารนี้ก่อทับโบราณสถานที่ก่ออิฐ และพบฐานรอยพระพุทธบาทที่ด้านขวาของวิหารด้วย

จบข้อมูลของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ ซึ่งครั้งหนึ่งเป็นศูนย์กลางของเมืองเชลียง ต่อมาแม้ลดความสำคัญลงแต่ก็ยังมีสถานะเป็นวัดในพระพุทธศาสนาที่พุทธศาสนิกชนยังคงใช้ประโยชน์ได้อยู่จนถึงปัจจุบัน