วัดปทุมวนารามราชวรวิหาร เป็นวัดอยู่ในย่านศูนย์การค้าสยาม ท่ามกลางความเจริญเติบโตของกรุงเทพมหานคร เป็นวัดที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแก่ สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระมเหสี ในพื้นที่ด้านทิศตะวันตกของสระนอก และพระราชทานนามว่า วัดปทุมวนาราม แต่ชาวบ้านเรียกว่า วัดสระปทุม เนื่องจากแต่เดิมก่อนที่ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะโปรดเกล้าฯ ให้ขุดสระ ๒ สระ เชื่อมต่อกัน โดยสระในให้เป็นที่ประทับส่วนพระองค์พระราชทานนามว่า วังสระปทุม และสระนอกสำหรับข้าราชการและราษฎร์ทั่วไปนั้น พื้นที่มีสภาพเป็นทุ่งนา เป็นที่ลุ่มต่ำมีน้ำขังตลอดปีและมีบัวขึ้นอยู่ทั่วไปและแม้เมื่อขุดสระแล้วก็ยังมีการปลูกบัวหลากหลายสายพันธุ์ด้วย

ภายในวัดปทุมฯ มีสิ่งก่อสร้างเท่าที่สรุปได้จากเว็บ thammajak.net, thaibizcenter.com และ watpathumwana- ram.com มีพระอุโบสถประดิษฐานพระสายน์หรือพระใส พระวิหารประดิษฐานพระเสริมและพระแสน พระเจดีย์ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์หินอ่อนและรอยพระพุทธบาทจำลองหินอ่อนจากลังกา พระมณฑปรัชกาลที่ ๔ ผู้สร้างวัด พระเจดีย์ครึ่งซีกบรรจุพระอัฐิของพระมหิตลาฯ พระบรมราชชนกของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน (ยังมีรายละเอียดอีกโปรดดูได้ในเว็บที่ระบุ) และศาลาราชศรัทธาประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งอยู่ในบริเวณสวนป่าราชศรัทธา

พระพุทธรูปที่ประดิษฐานในพระอุโบสถและพระวิหารเป็นพระพุทธรูปเก่าแก่ ปางมารวิชัย ศิลปะล้านช้าง สร้างในปี พ.ศ. ๒๑๐๙ สมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญมาไว้ที่วัดเขมาภิรตาราม จังหวัดนนทบุรี ๒ องค์ (พระสายน์ และพระแสน) อีก ๑ องค์ (พระเสริม) ประดิษฐานในท้องพระโรงราชวังบวร ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ โปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระสายน์และพระแสนมาประดิษฐานไว้ที่พระอุโบสถวัดปทุมวนารามในปี พ.ศ. ๒๔๐๑ และเมื่อพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ สวรรคต จึงโปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระเสริมจากท้องพระโรงราชวังบวรและพระแสนจากพระอุโบสถไปประดิษฐานรวมกันในพระวิหาร เมื่อวันเสาร์ที่ ๓๑ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๐๘ และเป็นเช่นนี้จนถึงปัจจุบัน

ในภาพรูปที่ ๑ และ ๒ เป็นพระอุโบสถ รูปที่ ๓ เป็นพระเจดีย์อยู่ระหว่างกลาง รูปที่ ๔ และ ๕ เป็นพระวิหาร