ข้าว จัดอยู่ในวงศ์ Gramineae (Poaceae) ข้าวที่ปลูกบริโภคมี ๒ ชนิด คือ ข้าวเอเซีย (Oryza sativa L.)และข้าวแอฟริกา (Oryza glaberrima Steud.) ข้าวเอเซียวิวัฒนาการมาจากข้าวป่า คือ หญ้าข้าวผี (ชือสามัญ Wild perennial rice) ซึ่งวิวัฒนาการมาเป็นข้าวป่าปีเดียว (ชื่อสามัญ Wild annual rice) ก่อน แล้วจึงวิวัฒนาการเป็นข้าวเอเซีย (ชื่อสามัญ Asian rice) เป็นขั้นตอนสุดท้าย ข้าวเอเซียแยกได้เป็น ๓ พวก คือ พวกปลูกในเขตร้อน เรียกว่า indica พวกปลูกในหมู่เกาะชวา เรียกว่า Javanica และพวกสุดท้ายปลูกในเขตอบอุ่น เรียกว่า Sinica หรือ Japonica 

มีหลักฐานทางโบราณคดีว่า ข้าวที่ปลูกในประเทศไทยมีมานานแล้วไม่ตำกว่า ๕,๐๐๐ ปี ข้าวที่ปลูกกันในปัจจุบันแบ่งออกเป็น ๔ กลุ่มตามสภาพแวดล้อมและดินฟ้าอากาศ คือ ข้าวไร่ ข้าวนาสวน ข้าวนาเมือง และข้าวน้ำลึก นอกจากนี้ยังมีข้าวป่าที่สามารถนำมาปรับปรุงพันธ์ได้ คือ หญ้าข้าวผี ข้าวป่าปีเดียว ข้าวหญ้าทาม และ ข้าวนก

ข้อมูลจาก อนุกรมวิธานพืช อักษร ก ราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๔๗