ฟ้าทะลาย หรือ ฟ้าทะลายโจร เป็นพรรณไม้ล้มลุก ต้นสูงราว ๓๐-๗๐ เซนติเมตร ลำต้นและกิ่งเป็นสี่เหลี่ยม ใบเดี่ยว รูปยาวปลายและโคนแหลม ใบยาวประมาณ ๖-๗ เซนติเมตร ออกจากกิ่งในตำแหน่งเหลี่ยมที่ตรงข้ามกันและวนสลับในคู่ถัดขึ้นไป ดอกเป็นดอกช่อแบบช่อเชิงลด ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ดอกบานมีขนาด ๑ เซนติเมตร โคนกลีบติดกัน ปลายแยกเป็น ๒ ปาก ปลายปากบนมี ๓ กลีบ ปลายปากล่างมี ๒ กลีบ มีก้านชูเกสรยื่นออกมาจากกรวยโคนกลีบ ก้านชูเกสรแยกเป็น ๓ เส้น สีขาว ๒ และสีม่วงเส้นบาง ๆ ๑ เส้น เส้นทั้งสามนี้จะรวมกันที่ปลายเป็นจุกสีม่วงเข้ม ดอกมีสีขาว ตรงกลางของกลีบปากบนแต้มด้วยสีม่วง ฝักสีเขียวขนาดยาว ๑.๕ เซนติเมตร มีร่องแบ่งกลาง เมื่อแก่มีสีน้ำตาล แตกแล้วให้เมล็ดจำนวนมาก

ฟ้าทะลายโจรจัดเป็นพืชสมุนไพร มีสรรพคุณทางยา เช่น ใช้ใบสดที่ตากลมให้แห้งแล้วนำมาบดผสมกับน้ำผึ้งทำยาลูกกลอนกินแก้หวัด (อันนี้เคยเห็นพ่อทำ จำได้ว่าตอนบดให้ละเอียดนั้น แค่ผงที่บดปลิวเข้าจมูก ขมมากเลย ไม่รู้ว่าหากลองกินจะขมขนาดไหน) แต่จากการศึกษาในปัจจุบันพบว่า แม้มีสรรพคุณทางยาแต่ก็มีผลข้างเคียงพอสมควร เช่น ทำให้แขนขาอ่อนแรง ระบายท้อง เบื่ออาหารและใจสั่น ดังนั้นจึงไม่ควรกินเกิน ๗ วัน 

ฟ้าทะลายโจร จัดอยู่ในวงศ์ Acanthaceae มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Andrographis paniculata Nees (ขอเอาตาม พจนานุกรมสัตว์และพืชในเมืองไทย ๓๕๓๗) ชื่อนี้ดูในเว็บต่าง ๆ แล้ว พบว่า ชื่อคนแต่งมีการเปลี่ยนแปลงไปบางส่วน ซึ่งอาจเป็นไปตามข้อมูลใหม่ ๆ ที่เพิ่มขึ้น สำหรับชื่อสามัญในหนังสืออ้างอิงไม่พูดไว้ แต่ในเว็บต่าง ๆ ก็ค่อนข้างสับสน ก็ขอใช้คำว่า the Creat เพราะดูจะเป็นคำเดียวที่มั่นคงหน่อย ชื่อพื้นเมือง หญ้ากันงู (ของชาวสงขลา)