ชุมชนชาวอัมพวาในอดีตเคยเป็นศูนย์กลางของการติดต่อค้าขายที่สำคัญในลุ่มน้ำแม่กลอง ชีวิตความเป็นอยู่จึงผูกพันอยู่กับแม่น้ำลำคลองอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ บ้านช่องที่อยู่อาศัยสร้างเรียงรายไปตามลำคลอง เดิมมีการสร้างเป็นเรือนแพอยู่ในลำน้ำ ต่อมารัฐบาลสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม มีนโยบายควบคุมไม่ให้มีเรือนแพอยู่ในลำน้ำ เรือนแพจึงหายไป บ้านเรือนริมฝั่งที่มีอยู่จนถึงปัจจุบันเป็นแบบ เรือนริมน้ำ หรือเรือนแถวไม้ริมน้ำ ที่สร้างเป็นแนวยาวไปตลอดลำคลอง ส่วนใหญ่เป็นอาคารชั้นเดียว มีหลังคาเป็นทรงปั้นหยาที่มีทั้งแบบจั่วเดี่ยวหรือจั่วคู่ มุงกระเบื้องว่าวหรือสังกะสีลูกฟูก ประตูไม้เป็นแบบบานเฟี้ยมยาวตลอดแนว เพื่อสะดวกในการค้าขาย แต่ละบ้านมีชานหน้าบ้านที่ต่อเนื่องกันเป็นแนว ใช้สำหรับสัญจรแทนถนน หน้าบ้านมักมีศาลาท่าน้ำและบันไดพาดลงสู่ลำคลอง สำหรับขึ้นลงเรือหรือการใช้น้ำ บ้านไม้ที่ตลาดน้ำอัมพวามีอายุไม่ต่ำกว่า ๑๐๐ ปี ปลูกแบบใต้ถุนสูง หันหน้าเข้าหาลำคลองทั้งสองฝั่ง มีสะพานสูงข้ามคลองเป็นช่วง ๆ เพื่อเดินไปมาหาสู่กัน ในหนังสือสมุทรสงครามกล่าวอีกว่า เรือนแถวไม้ริมน้ำที่อัมพวา เป็นเอกลักษณ์ของชุมชนอัมพวา ได้รับราววัลอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมจากองค์การยูเนสโกในปี พ.ศ. ๒๕๕๑ thaiphotosite ได้มีโอกาสไปเยือนตลาดน้ำอัมพวามาเมื่อคราวน้ำไล่ล่าท่วม กทม. เมื่อเดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๔ จึงได้บันทึกภาพตลาดน้ำอัมพวามาบ้าง แต่ไม่ได้เจาะจงว่าจะต้องเป็นเรือนแถวไม้ริมน้ำ เพราะไม่ทราบข้อมูลมาก่อน ดังนั้นรูปที่นำเสนอจึงไม่แน่ว่าจะเป็นเรือนแถวไม้ริมน้ำตามวิชาการหรือไม่ อาจเป็นได้พอกล้อมแกล้ม ฮ่า! ฮ่า!

ภาพที่ ๙ เป็นภาพจากพิพิธภัณฑ์ในอุทยานฯ ร.๒ ด้านซ้ายเป็นหลังคาแบบจั่วเดี่ยว ด้านขวาเป็นแบบจั่วคู่