มณฑปเป็นสิ่งก่อสร้างสำหรับใช้ประโยชน์ในทางศาสนา สร้างขึ้นครั้งแรกในสมัยสุโขทัย เป็นอาคารทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส ใช้สำหรับประดิษฐานพระพุทธรูปขนาดใหญ่มาก ฝาผนังทึบ ไม่มีวัตถุประสงค์ใช้เป็นสถานที่ประกอบพระศาสนกิจ เป็นเพียงการจำลองพระคันธกุฏี หรือที่ประทับของพระพุทธเจ้ามาเท่านั้น จึงสร้างให้พอดีกับองค์พระพุทธรูปที่อยู่ภายใน ดังนั้นมณฑปจึงดูคับแคบ (ขอบคุณ phuttha.com) ข้อมูลนี้ตอบข้อสงสัยในใจมานานว่า ทำไมมณฑปจึงแคบ และดูอึดอัดจัง

มณฑปที่วัดมหาธาตุ เป็นมณฑปสร้างสำหรับประดิษฐานพระอัฎฐารศ ซึ่งเป็นพระพุทธรูปยืนขนาดใหญ่ สูงราว ๑๘ ศอก อยู่ขนาบข้างของเจดีย์ประธานทรงดอกบัวตูม (architecture75) องค์ซ้ายเป็นปางห้ามญาติ ส่วนองค์ขวาในอริยาบทประทับยืน เครื่องหลังคาของมณฑปก็เช่นเดียวกันกับหลังคาวิหาร และโบสถ์ คือ ไม่มีให้เห็น เห็นแต่ส่วนที่เป็นเสา (วิหาร โบสถ์) หรือฝาผนัง (มณฑป) สำหรับมณฑปนี้ กรมศิลปากรไม่มีรูปแบบสันนิษฐานให้  thaiphotosite คิดเอาเองว่า หลังคาวิหาร โบสถ์ และมณฑปเหล่านี้ คงสร้างด้วยไม้ เวลาผ่านมาจนขนาดนี้ (ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๑๙) ไม้ที่รับใช้ตากแดดตากฝนตลอดเวลานั้น คงไม่สามารถทนอยู่ได้ ถ้าถูกฝังอยู่ในดินอาจกลายเป็นหินและคงทนอยู่ได้จนถึงวันนี้ (ลองเปิดดูใน west 8-12 ก็ได้) เมื่อกรมศิลปากร (นำชมอุทยานประวัติศาสตร์ สุโขทัย ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร) ไม่มีข้อความกล่าวถึงมณฑปมากกว่านี้ thaiphotosite ก็เลยหมดปัญญาที่จะกล่าวอะไรได้ต่อไป ขอจบดื้อ ๆ แค่นี้นะ