พระอจนะที่วัดศรีชุม เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นองค์ใหญ่ ปางมารวิชัย ขนาดหน้าตักกว้างประมาณ ๑๑.๓๐ เมตร ประดิษฐานอยู่เต็มพื้นที่ภายในมณฑปรูปสี่เหลี่ยมจตุรัส ซึ่งมีความกว้าง ๓๒ เมตร สูง ๑๕ เมตร พื้นที่ทางซ้ายของมณฑป มีทางเดินเข้าไปในผนังขึ้นไปได้จนถึงด้านบนของมณฑป บนเพดานทางเดินมีแผ่นหินชนวนสลักเป็นภาพเกี่ยวกับเรื่องชาดก โดยมีจารึกอักษรไทยสุโขทัยบรรยายประกอบ ประมาณ ๕๐ ภาพ ด้านหน้าของมณฑปเป็นฐานวิหาร ซึ่งผนังเจาะช่องเป็นรูปกากบาท นอกจากนี้ด้านซ้าย ยังมีฐานของวิหารขนาดเล็กอยู่หน้ามณฑปขนาดเล็กอีกด้วย (ดูจากผังเหมือนเป็นคู่แม่ลูก อันนี้ thaiphotosite ว่าเอง)

พระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่วัดศรีชุมนี้ เชื่อกันว่าเป็นพระพุทธรูปที่ปรากฏชื่อในศิลาจารึกหลักที่ ๑ ว่า พระอจนะ ซึ่งมีความหมายว่า "ผู้ไม่หวั่นไหว" สร้างเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ซึ่ง "มุทรา" หรือท่วงท่าการวางพระหัตถ์ที่นำมาใช้กับพระพุทธรูปปางมารวิชัยนี้ ต้นตำหรับชาวอินเดียให้ความหมายว่า "ความแน่วแน่ไม่หวั่นไหว" พระพุทธรูป หรือพระอจนะ ที่เห็นในปัจจุบันได้รับการบูรณะปฏิสังขรขึ้นใหม่ในราวปี พ.ศ. ๒๔๙๖-๒๔๙๙

อาคารที่ประดิษฐานพระพุทธรูปขนาดใหญ่เต็มพื้นที่เช่นนี้มีหลายแห่งในกลุ่มอุทยานประวัติศาสตร์กลุ่มนี้ เป็นอาคาร ซึ่งก่ออิฐคลุมส่วนบนที่เป็นหลังคา อันแสดงว่าเป็นอาคารที่มีระดับศักดิ์สูง ซึ่งหมายถึง พระคันธกุฎี หรือกุฎีส่วนพระองค์ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า อาคารนี้เชื่อมต่อกับวิหารที่มีหลังคาเครื่องไม้มุงกระเบื้อง อันมีระดับศักดิ์ที่ต่ำ่กว่า สำหรับเป็นสถานที่ให้สาธุชนใช้เป็นที่นมัสการองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ประทับอยู่ในพระคันธกุฎี

(ข้อมูลจาก นำชมอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย สรีสัชนาลัย กำแพงเพชร ๒๕๕๓)